kaan5557
Yetkili
- Katılım
- 20 Ocak 2020
- Mesajlar
- 334
- Tepkime puanı
- 899
- Puanları
- 17
1- Plan-kare (grit) sistemi: 1930’larda bir ingiliz arkeologu sir mortimor wheeler tarafından uygulanmış bir kazı tekniğidir. bu teknikte ana amaç tabakalanmayı ortaya koyabilmek için yapı katlarını keserek, dikine boyutu inceleyebilmektir. bu sisteme göre kazı alanı, aralarda 0.50 m. paylar bırakmak kaydıyla 10x10 m. veya 5x5 metrelik karelere ayrılır. kazı bu sınırlı alan içinde sürdürülür (daha titiz çalışma gerektirdiği durumlarda ise bu karelerin boyutları daha küçük tutulabilir). her bir parselden birine plan-kare denir. bu ölçülerek belirlenen noktalara çiviler çakılarak sabitlenir. bu sabit noktalardan rölevede de faydalanılır. bir sıfır çizgisi belirlenir. grit noktaları da buna göre kodlanır. elde edilen kareler harflendirilip numaralandırılır. bu sistemin en önemli yanı buluntuların hangi seviyeden ve nereden çıktığını göstermesidir.bu sistemdeki dezavantaj ise karelerin arasında oluşturulan payların bir duvar gibi kazılmadan bırakılmasıdır. çünkü hem toprağı kazma ve boşaltma işlemini zorlaştırması hem de eserin bu kısım altında kalan bölümünün bulunması ihtimali bakımından böyle bir gereklilik vardır. yine de en çok kullanılan sistemdir.
2- Çapraz açma sistemi: satranç tahtası sistemi de denilebilecek bu sistemde, grit sisteminde olduğu gibi kazı alanı plan karelere ayrılır. grit sistemindeki işlemler (yani köşe kazıklarının çakılması, ölçü almak maksadıyla sıfır düzleminin belirlenmesi gibi işlemler), bu teknik için de geçerlidir. grit sisteminde aralarda duvar şeklinde bırakılan paylar bu teknikte yoktur. plan-kare grit çizgisine kadar tamamen kazılır. aynı anda çapraz ilişkili olan bir başka plan karede kazı yapılabilir. kazı ilk tabana (ana toprağa) ininceye kadar sürdürülür. sonra açılan kenarların kesitleri belirlenip gerekli belgelemeler yapıldıktan sonra, pay bırakılmaksızın öteki iki karenin kazısına geçilir. yapıların içinde de aynı teknik kullanılabilir.
3- Çeyrek açma sistemi: özellikle küçük höyük, tümülüs gibi özgün anıtlar veya kalıntılar olan arkeolojik sahalarda kullanılır. daire şeklindeki alan 4 eşit parçaya bölünür; çeyrek parçalardan biri kazılır. sonra çapraz açma sisteminde olduğu gibi çaprazındaki çeyrek ve sırasıyla diğerleri açılır.
4- Serbest alan sistemi veya uygulamasi: bu teknik, yine höyük gibi düzgün olmayan tüm tabakaların tam olarak net devam etmediği görülen yerlerde uygulanabilir. böyle durumlarda belli bir tabakayı tümüyle indirmek gerekebilir. bu teknik ayrıca bir de stratigrafi bakımından tabaka vermeyen yerlerde de uygulanır. çalışmada arazi, mimari ağırlıklı ise aynı şekilde serbest alan sistemi ile kazılabilir. tek yapı ölçeğinde yapılan sondaj ve kazılarda serbest teknik uygulanabilir. yapı içindeki mekanlar kodlanır; çıkan buluntular envanterlenirken bu kodlar kullanılır. bu kazı tekniklerinin yanı sıra, dönem ne olursa olsun tüm arkeolojik kazılarda uyulması gereken en önemli kurallardan biri tabakalanmaya dikkat etmek, diğeri de ana toprak tabakasına kadar kazmaktır.
2- Çapraz açma sistemi: satranç tahtası sistemi de denilebilecek bu sistemde, grit sisteminde olduğu gibi kazı alanı plan karelere ayrılır. grit sistemindeki işlemler (yani köşe kazıklarının çakılması, ölçü almak maksadıyla sıfır düzleminin belirlenmesi gibi işlemler), bu teknik için de geçerlidir. grit sisteminde aralarda duvar şeklinde bırakılan paylar bu teknikte yoktur. plan-kare grit çizgisine kadar tamamen kazılır. aynı anda çapraz ilişkili olan bir başka plan karede kazı yapılabilir. kazı ilk tabana (ana toprağa) ininceye kadar sürdürülür. sonra açılan kenarların kesitleri belirlenip gerekli belgelemeler yapıldıktan sonra, pay bırakılmaksızın öteki iki karenin kazısına geçilir. yapıların içinde de aynı teknik kullanılabilir.
3- Çeyrek açma sistemi: özellikle küçük höyük, tümülüs gibi özgün anıtlar veya kalıntılar olan arkeolojik sahalarda kullanılır. daire şeklindeki alan 4 eşit parçaya bölünür; çeyrek parçalardan biri kazılır. sonra çapraz açma sisteminde olduğu gibi çaprazındaki çeyrek ve sırasıyla diğerleri açılır.
4- Serbest alan sistemi veya uygulamasi: bu teknik, yine höyük gibi düzgün olmayan tüm tabakaların tam olarak net devam etmediği görülen yerlerde uygulanabilir. böyle durumlarda belli bir tabakayı tümüyle indirmek gerekebilir. bu teknik ayrıca bir de stratigrafi bakımından tabaka vermeyen yerlerde de uygulanır. çalışmada arazi, mimari ağırlıklı ise aynı şekilde serbest alan sistemi ile kazılabilir. tek yapı ölçeğinde yapılan sondaj ve kazılarda serbest teknik uygulanabilir. yapı içindeki mekanlar kodlanır; çıkan buluntular envanterlenirken bu kodlar kullanılır. bu kazı tekniklerinin yanı sıra, dönem ne olursa olsun tüm arkeolojik kazılarda uyulması gereken en önemli kurallardan biri tabakalanmaya dikkat etmek, diğeri de ana toprak tabakasına kadar kazmaktır.
Son düzenleme:
