- Katılım
- 19 Ocak 2020
- Mesajlar
- 1,049
- Puanları
- 151
Part İmparatorluğu, Arşak İmparatorluğu (Orta Farsçada: Eşkâniân) olarak da bilinen, eski İran’da önemli bir siyasi ve kültürel güç olup, Medler'den ve Ahamenişler'den sonra gelen üçüncü yerel hanedanlıktır. Hanedanın adı, MÖ 247 yılında, Helenistik krallık Selevkoslar'ın yönetiminde bir satraplık konumunda olan İran'ın kuzeydoğusundaki Parthia bölgesini ele geçirdikten sonra bağımsızlığını ilan eden kral Parni kabilesi lideri I. Arşak'tan gelmektedir. Arşak'ın adı onursal bir unvan olarak kendisinden sonra gelen bütün Part kralları tarafından kullanıldı. Selevkoslar'ın hakimiyeti altında bulunan İranı, MÖ 3. yüzyılın sonlarına doğru ele geçirmeye başlayan Partlar I. Mithridates döneminde Mezopotamya'yı Selevkosların elinden alarak imparatorluğu büyük ölçüde genişletti.
MÖ 140'tan itibaren çok uluslu bir imparatorluk haline gelen Part İmparatorluğunun genişlemesiyle birlikte, başkent günümüzde Türkmenistan sınırları içinde bulunan Nisa’dan, Dicle kıyısındaki günümüzde modern Bağdat’ın güneyinde yer alan Ktesifon'a taşınmıştır. Daha sonrasında belirli dönemlerde Ekbatana, Hecatompylos, Susa gibi birçok şehir imparatorluğa başkentlik yaptı. Partların zirve zamanında yönettiği bölgeler arasında, İran'ın tamamı, günümüz ülkelerinden Irak, Ermenistan, Azerbaycan, Gürcistan Türkmenistan, Tacikistan, Pakistan ve Afganistan' kapsıyordu. Ahameniş İmparatorluğu'nun mirasçıları olduğu iddiasıyla "Şehinşah" (Kralların Kralı) olarak adlandırılan Part hükümdarları, II. Mithridates döneminden itibaren hem Yunanların hem de Ahamenişlerin soyundan geldiklerini iddia etmeye başladı. II. Mithridates döneminin son yıllarında MÖ 95 yılından itibaren "Partların kranlık çağı" adı verilen bir karışıklık dönemine giren imparatorluk, II. Orodes'in MÖ 57'de kontrolü kesin olarak sağlamasından sonra tekrar büyük bir güç haline geldi.
Partların ilk düşmanları batıda Selevkoslar ve doğuda İskitlerdi. Ancak, imparatorluk batıya doğru genişledikçe, Ermenistan Krallığı ve Roma ile çatışmaya başladı. Roma ve Parthia, Ermenistan'a sahip olmak için birbirleriyle yarıştı. Ağır süvariyi icat eden Partlar bundan dolayı Roma İmparatorluğu'nun doğudaki en büyük düşmanıydı. Partlar MÖ 53’te Carrhae Savaşı’nda Romalı proconsül Marcus Licinius Crassus’u büyük bir yenilgiye uğrattılar. Birkaç yüzyıl boyunca Roma-Part savaşları sırasında Romalılar Mezopotamyayı işgal ederek Seleucia ve Ktesifon şehirlerini ele geçirdiler, ancak hiçbir zaman ellerinde tutamadılar. Persis eyaleyinin satrabı olan I. Erdeşîr'in ayaklanıp IV. Artabanus'u 224’te öldürmesiyle Part İmapratorluğu yıkıldı ve İran ile Yakın Doğu'nun çoğunu, 7. yüzyılda Müslümanların fethetmesine kadar yöneten Sasani İmparatorluğu'nu kuruldu. Son Part Kralı VI. Vologases son sikkesini 228 yılında bastırdı. Akdeniz Havzası'ndaki Roma İmparatorluğu ile Çin'deki Han Hanedanlığı arasındaki İpek Yolu ticaret yolunda bulunan imparatorluk, büyük bir ticaret merkeziydi.
İskit ülkesinde bir süre göçebe olarak dolaştıktan sonra İsa’dan önce 1000 yılda Partiye ye yerleştiler .Part kabilelerinden birinin önderi olan Arsakes Selevkileri yenerek bağımsızlığını ilan etti İsa’dan önce 248- 247. Onunla başlayan Part hükümdarları sülalesini arsakitler adı verildi . Partlar Selevkilerin zayıflamasından yararlanarak sınırlarını batıya doğru genişletiler. İran aldıktan sonra Suriye’nin bir bölümünde ellerine geçirdiler. Anadolu ve Suriye’yi Alan romalılarla uzun süre savaşmak zorunda kaldılar .İsa’dan önce 92 de Sulla nın komutasındaki Roma Ordusuyla Fırat kıyısında karşılaştılar ve bu ırmağı sınırı olarak kabul ettiler .Tiriumvirlerden Krassus birlerden Partlarla yaptığı savaşta yenilgiye uğradı .İsa’dan önce 53 .Bundan sonra da partlarla Romalılar arasında çarpışmalar sürüp gitti .Partlar bu savaşlar ve iç karışıklıklar nedeniyle zayıf düştüler .Sonunda İranlı Ardeşir ayaklanarak partları yenilgiye uğrattı.
Kral öldürüldü Part Devleti yıkıldı, İsa’dan sonra 226 yerine Sasaniler Devleti kuruldu .Partlar Yiğit ve savaşçıydılar İlkel bir hayat yaşamışlardır .Saray Yunan uygarlığını etkisi altında kalmıştır bu davranış İran halkının tepkisi ne yol açmış yıkılmalarının bir nedeni olmuştur.
BİRDE TÜRKLERİN ATASI OLDUĞU GÖRÜŞÜDE VAR TABİKİ
