Defineci
Administrator
- Katılım
- 19 Ocak 2020
- Mesajlar
- 722
- Puanları
- 92
İnsanlık tarihinin en eski medeniyetlerinden Roma medeniyeti bir çok alanda olduğu gibi ölü gömme geleneği ile de insanlığa birçok katkıda bulunmuştur. İnsanların toplum sınıflarına göre göre gömüldüklerine inanılan Roma medeniyetinde en çok dikkat çeken mezar türlerinden bir tanesi de anıtsal mezarlardır. Kendi içinde de kategorilere ayrılan anıtsal mezarlara ilk önce genel olarak yakından tanıyalım.
Ölüler için mezar yaptırma geleneğinin İÖ 3. binyılın ortalarından itibaren başladığı bilinmektedir. Günümüze kadar gelen bu gelenek birçok inancada uymuştur. Özellikle ekonomik, politik ve sosyal anlamda refah ve huzurun olduğu dönemlerde, mezar yapma işlemlerinin buna paralel olarak artış gösterdiği görülmektedir. Bu yüzdendir ki görkemli tapınaklar, yönetici, rahip ya da kentin önde gelenlerinin barındıkları saraylar, ve daha pek çok mimari yapı gibi mezarlar da siyasi ve sosyal propagandanın, zenginliğin ve refahın birer göstergesi haline gelir.
Anıtsal mezarların yapımı ile ölen kişinin hayattaki konumunu ölümsüzleştirmek ve ondan sonra gelen kendi soyundaki kuşaklara aktarmak amaçlanır. Burdan da anlaşılacağı gibi anıt mezarlar, sıradan vatandaşlar için değil, çoğunlukla soylular, zenginler, yöneticiler ve kahramanlar adına yapılır. Simgesel bir anlamı olan anıt mezarların inşa edilmesi, büyük önem verilerin kişileri yüceltmek ve ölümsüzleştirmeyi hedefler. Bunlara bildiğimiz anıt mezarlardan örnek vermek gerekirse ı Anıtkabir, Hindistan’daki Taç Mahal veya Mısır’daki piramitleri söyleyebiliriz.
Anıtsal mezarların mimarileri ise arkeolojik anlamda çok çeşitlidir.
-Tapınak planlı mezarlar
-Ev tipi mezarlar
-Tonozlu mezarlar
-Çokgen taş duvarlı mezarlar
Bu sınıfların yapılmasında, mezarların mimari plan ve şekillerinin büyük katkısı vardır. Bunların kuşkusuz en güzel ve en anıtsal örnekleri ise “Tapınak Planlı” mezarlardır.
Asfionius Rufus Tapınak Planlı Mezarı24.
Tapınak Planlı Mezarlar
Tapınak planlı mezarlar, arkeolojik çalışmalarda, mezar mimarisi açısından önemli bir yere sahiptir. Dekorasyonları, süslemeleri ve diğer pek çok mimari unsur ve özelliği ile birlikte bir bütün olarak değerlendirilen anıtsal mezarlar, bulundukları yerleşimlerin de önemli mimari yapıları olmuşlardır. Ölüyü tanrılaştırmak, yüceltmek, kahramanlık. seviyesine çıkarmak, ölümsüzleştirmek, şan ve şeref sahibi yapmak bu tip mezarların yapılma amacını ortaya koyar. Ayrıca, diğer mezar tiplerine göre daha özgür bir tarzda yapılırlar ve bunların birbirlerine birebir benzeyen mezarlar olmadıkları görülür. Ancak yapıldıkları dönemin mimari özelliklerinin çoğunu bünyelerinde barındırdıkları söylenebilir. Öte yandan, anıtsal mezarlar içinde değerlendirilen tapınak planlı mezarlar esnek ve kişiye özgü bir yapım tarzlarının olduğu ifade edilir. Kalıcılığın ön planda olması için, daha özenli yapıldıkları belirtilen anıtsal mezarlar, iç ve dış dekorasyonları bakımından ince bir işçiliğe sahip olmalarıyla dikkati çekerler. Ayrıca tapınak planlı mezarların Arkaik ve Klasik dönemlerde Anadolu’da geleneksel olduğu ileri sürülür.
Tapınak planlı mezar mimarisi, Anadolu’daki birçok merkezde görülmektedir. Bunların en önemlileri arasında, Side Antik Kenti’ndeki “avlulu mezar tipi” olarak adlandırılan mezar ile Pergamon/Bergama yakınlarındaki Keitos Vadisi’ndeki İS II. yüzyılın ortalarına tarihlenen Korinth düzenindeki Niyazi Tepe tapınak planlı anıt mezarları sayılabilir. Ayrıca tapınak planlı mezarlara, Suriye’de de sıklıkla rastlanmaktadır. Özellikle Palmyra Antik Kenti’nin bu mimari anlayış bakımından, diğer antik kentlere nazaran, ön planda olduğu bildirilmektedir.
Ksanthos Nereidler Tapınak Planlı Mezar Anıtı, British Museum Oda 47
Anadolu’da Antik Karia, Kilikya, Olba ve Lykia bölgeleri, birbirinden farklı tipteki mezar anıtlarıyla oldukça zengin alanlardır. Bu üç bölge anıtsal mezarların kapsamlı sınıflandırılmasında önemli bir yer tutarlar. Özellikle anıtsal anlamda bazı mezar tiplerinin öncülerinin ilk defa bu bölgelerde görüldüğü anlaşılmaktadır. Özellikle Lykia bölgesindeki Ksanthos Nereidler ve Limyra mezar anıtları, karyatidli taşıyıcı sütunlarıyla tapınak planlı mezarların (bkz Resim 2) öncülleri olarak düşünülür.
ROMA MEZAR MİMARİSİ VE TİPLERİ - Meryem Şahan 2017
Ölüler için mezar yaptırma geleneğinin İÖ 3. binyılın ortalarından itibaren başladığı bilinmektedir. Günümüze kadar gelen bu gelenek birçok inancada uymuştur. Özellikle ekonomik, politik ve sosyal anlamda refah ve huzurun olduğu dönemlerde, mezar yapma işlemlerinin buna paralel olarak artış gösterdiği görülmektedir. Bu yüzdendir ki görkemli tapınaklar, yönetici, rahip ya da kentin önde gelenlerinin barındıkları saraylar, ve daha pek çok mimari yapı gibi mezarlar da siyasi ve sosyal propagandanın, zenginliğin ve refahın birer göstergesi haline gelir.
Anıtsal mezarların yapımı ile ölen kişinin hayattaki konumunu ölümsüzleştirmek ve ondan sonra gelen kendi soyundaki kuşaklara aktarmak amaçlanır. Burdan da anlaşılacağı gibi anıt mezarlar, sıradan vatandaşlar için değil, çoğunlukla soylular, zenginler, yöneticiler ve kahramanlar adına yapılır. Simgesel bir anlamı olan anıt mezarların inşa edilmesi, büyük önem verilerin kişileri yüceltmek ve ölümsüzleştirmeyi hedefler. Bunlara bildiğimiz anıt mezarlardan örnek vermek gerekirse ı Anıtkabir, Hindistan’daki Taç Mahal veya Mısır’daki piramitleri söyleyebiliriz.
Anıtsal mezarların mimarileri ise arkeolojik anlamda çok çeşitlidir.
-Tapınak planlı mezarlar
-Ev tipi mezarlar
-Tonozlu mezarlar
-Çokgen taş duvarlı mezarlar
Bu sınıfların yapılmasında, mezarların mimari plan ve şekillerinin büyük katkısı vardır. Bunların kuşkusuz en güzel ve en anıtsal örnekleri ise “Tapınak Planlı” mezarlardır.
Asfionius Rufus Tapınak Planlı Mezarı24.
Tapınak Planlı Mezarlar
Tapınak planlı mezarlar, arkeolojik çalışmalarda, mezar mimarisi açısından önemli bir yere sahiptir. Dekorasyonları, süslemeleri ve diğer pek çok mimari unsur ve özelliği ile birlikte bir bütün olarak değerlendirilen anıtsal mezarlar, bulundukları yerleşimlerin de önemli mimari yapıları olmuşlardır. Ölüyü tanrılaştırmak, yüceltmek, kahramanlık. seviyesine çıkarmak, ölümsüzleştirmek, şan ve şeref sahibi yapmak bu tip mezarların yapılma amacını ortaya koyar. Ayrıca, diğer mezar tiplerine göre daha özgür bir tarzda yapılırlar ve bunların birbirlerine birebir benzeyen mezarlar olmadıkları görülür. Ancak yapıldıkları dönemin mimari özelliklerinin çoğunu bünyelerinde barındırdıkları söylenebilir. Öte yandan, anıtsal mezarlar içinde değerlendirilen tapınak planlı mezarlar esnek ve kişiye özgü bir yapım tarzlarının olduğu ifade edilir. Kalıcılığın ön planda olması için, daha özenli yapıldıkları belirtilen anıtsal mezarlar, iç ve dış dekorasyonları bakımından ince bir işçiliğe sahip olmalarıyla dikkati çekerler. Ayrıca tapınak planlı mezarların Arkaik ve Klasik dönemlerde Anadolu’da geleneksel olduğu ileri sürülür.
Tapınak planlı mezar mimarisi, Anadolu’daki birçok merkezde görülmektedir. Bunların en önemlileri arasında, Side Antik Kenti’ndeki “avlulu mezar tipi” olarak adlandırılan mezar ile Pergamon/Bergama yakınlarındaki Keitos Vadisi’ndeki İS II. yüzyılın ortalarına tarihlenen Korinth düzenindeki Niyazi Tepe tapınak planlı anıt mezarları sayılabilir. Ayrıca tapınak planlı mezarlara, Suriye’de de sıklıkla rastlanmaktadır. Özellikle Palmyra Antik Kenti’nin bu mimari anlayış bakımından, diğer antik kentlere nazaran, ön planda olduğu bildirilmektedir.
Ksanthos Nereidler Tapınak Planlı Mezar Anıtı, British Museum Oda 47
Anadolu’da Antik Karia, Kilikya, Olba ve Lykia bölgeleri, birbirinden farklı tipteki mezar anıtlarıyla oldukça zengin alanlardır. Bu üç bölge anıtsal mezarların kapsamlı sınıflandırılmasında önemli bir yer tutarlar. Özellikle anıtsal anlamda bazı mezar tiplerinin öncülerinin ilk defa bu bölgelerde görüldüğü anlaşılmaktadır. Özellikle Lykia bölgesindeki Ksanthos Nereidler ve Limyra mezar anıtları, karyatidli taşıyıcı sütunlarıyla tapınak planlı mezarların (bkz Resim 2) öncülleri olarak düşünülür.
ROMA MEZAR MİMARİSİ VE TİPLERİ - Meryem Şahan 2017
sen beğendiysen olmuş demektir
